خداوند متعال نعمتهای زیادی را به بندگان ارزانی داشته که هر کدام از آنها شکر مخصوص به خود دارند؛ چرا که علاوه بر شکر زبانی هر نعمتی سزاوار شکر عملی است که عبارت است از استفاده کردن هر نعمت در جایی که خداوند فرموده است.
یکی از نعمتهایی که خداوند در قرآن کریم به آن اشاره فرموده، نعمت زبان است: « أَ لَمْ نَجْعَلْ لَهُ عَینَینِ ، وَ لِسانًا وَ شَفَتَینِ» بلد / 8 ـ 9
این نعمت با آنکه حجم کوچکی نسبت به سایر اعضای بدن دارد، اما کارایی بسیار زیادی دارد و به همین علت هم میبینیم گناهان زیادی را برای این عضو بر شمردهاند.
در این گفتار در صدد آنیم که از دید قرآنکریم برخی خصوصیات گفتار و استفادههای صحیح و ناصحیح آن را بشناسیم تا سعی کنیم استفاده ما از این این عضو بدن، قرآنی باشد.
1. در سخن گفتن مواظب باشید؛ چرا که تمام سخنانتان نوشته میشود:
وَ إِنَّ عَلَیکُمْ لَحافِظینَ ، کِراماً کاتِبین« انفطار10ـ 11
2. چه کسی از خداوند راستگوتر است؟
»... وَ مَنْ أَصْدَقُ مِنَ اللّهِ حَدیثًا« نساء/87
3ـ چه کسی گفتارش نیکوتر است از کسی که به سوی خدا دعوت میکند؟
»وَ مَنْ أَحْسَنُ قَوْلاً مِمَّنْ دَعا إِلَى اللّهِ ... «فصلت/33
4. آدمی زیر زبانش پنهان است:
»... فَلَمّا کَلَّمَهُ قالَ إِنَّکَ الْیوْمَ لَدَینا مَکینٌ أَمینٌ« یوسف/54
5. قرآن سخنی سنگین و با عظمت:
»إِنّا سَنُلْقی عَلَیکَ قَوْلاً ثَقیلاً« مزمل/5
6. پاکان، در سخن گفتن نیز به پاکی هدایت یافتهاند:
»وَ هُدُوا إِلَى الطَّیبِ مِنَ الْقَوْلِ ...« حج/24
7. سلام کردن، بهترین شروع برای آغاز سخن با مؤمنان:
»وَ إِذا جاءَکَ الَّذینَ یؤْمِنُونَ بِایاتِنا فَقُلْ سَلامٌ عَلَیکُمْ ...«انعام/54
8. سلام، اولین سخن ملائکه هنگام قبض روح پاکان:
»الَّذینَ تَتَوَفّاهُمُ الْمَلائِکَةُ طَیبینَ یقُولُونَ سَلامٌ عَلَیکُمْ ... «نحل/32
9. سلام، بهترین جواب ابلهان:
»... وَ إِذا خاطَبَهُمُ الْجاهِلُونَ قالُوا سَلامًا «فرقان/63
10. کسانی مورد شفاعت قرار میگیرند که گفتارشان مورد رضایت خداوند باشد:
»یوْمَئِذٍ لا تَنْفَعُ الشَّفاعَةُ إِلاّ مَنْ أَذِنَ لَهُ الرَّحْمنُ وَ رَضِی لَهُ قَوْلاً« طه/109
11. محکم و مستدل حرف بزنید:
»یا ایهَا الَّذینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللّهَ وَ قُولُوا قَوْلاً سَدیدًا«احزاب/70
12. در نصیحت دیگران سخن گفتن با نرمی احتمال تأثیرش بیشتر است:
»فَقُولا لَهُ قَوْلاً لَینًا لَعَلَّهُ یتَذَکَّرُ أَوْ یخْشى« طه/44
13. با پدر و مادر بزرگوارانه سخن بگویید:
»... وَ قُلْ لَهُما قَوْلاً کَریمًا« اسراء/23
14. با مردم به نیکی سخن بگویید:
»... وَ قُولُوا لِلنّاسِ حُسْنًا ...« بقره/83
15. سخنان را بشنوید، اما به بهترینش عمل کنید:
»... فَبَشِّرْ عِبادِ ،الَّذینَ یسْتَمِعُونَ الْقَوْلَ فَیتَّبِعُونَ أَحْسَنَهُ ...« زمر17ـ 18
16ـ وقتی سوار بر مرکب میشوید، این ایه را بخوانید:
»... سُبْحانَ الَّذی سَخَّرَ لَنا هذا وَ ما کُنّا لَهُ مُقْرِنینَ «زخرف/13
|